‘Seasann muid le chéile le mná na hÉireann’

ShohSeo artalt screeua scríobh Isla Callister 'synsan earishlioaririsleabhar Nos.ie erar yan nahdara laalá Meede Mhí BoaldynBealtaine 2018.

“BrishBris ynan leighdlí, nynó immeeimigh ersooylar shiúl”. RishLe roudrófhada, ta shoh er veis é seo ynan çhaghteraghtteachtaireacht dado mraanemhná taatá laccalcur jerrey erag iarraidh deireadh a chur le thorridtoircheas aynsi ManninManainn, aghach fy yerreyfaoi dheireadh, ta shintáimid kesmadcéim ny s'niesseyníos gaire da caghlaaghynd'athruithe ymmyrçhaghriachtanacha ayns nyar na leighyndlíthe shohseo.

Fo'nFaoin SlattysAcht um Cur Jerrey erFhoirceannadh TorraghysToirchis 1995, foddeed'fhéadfaí jerreydeireadh vea bheith curritcurtha erle thorridtoircheas ynricanamháin fofaoi conaantynchúiseanna feer gheyrefíorghéara asagus tatá benbean erbeear bith elleyeile taatá curag cur jerrey er edeireadh lena thorridtoircheas foastfós smooinit ersmaointe myrmar kimmaghchoirpeach, oddysa d'fhéadfadh geddynfáil wheesh assuas le daadhá vleinbhliain ayns pryssooni bpríosún. Cha nelNíl nyna lhiettalyssynsrianta shohseo ynricanamháin cur drogh ghellalag caitheamh go dona dale mooarane dy vraanemórán ban ManninaghManannach, t'adtá siad faagailag fágáil ny mraanena mná shohseo gyngan reihrogha erbeear bith elleyeile aghach dy hirrey feaysleyfuascailt a lorg trooidtrí aghtynbhealaí elleyeile.

T'eh smooinitCeaptar dy velgo bhfuil myshtimpeall keeadcéad benbean voishó ManninMhanainn troailtag taisteal gys yngo dtí an Vretin VooarBhreatain Mhór daghgach bleinbliain son dy churle cur jerrey er nyndeireadh lena dhorriddtoircheas, asagus cha nelníl ynan earroouimhir shohseo aghach goaill stiaghag cur san áireamh mraanemná t'er churatá tar éis úsáid a bhaint as coadcód postaghpoist ManninaghManannach. S'lickleeIs dócha dy velgo bhfuil ynan earroolíon ny s'yrjeyníos airde. Son shickyrysAr ndóigh, cha nelníl mraanemná ManninaghManannacha nyn lomarcanina n-aonar. TaTá thousaneynna mílte dyde vraanemhná voishas NerinÉirinn, asagus adiad ayns ynnydin áit s'messeyníos measa foastfós, jannooag déanamh ynan turrysturais cheddinchéanna.

HieChuaigh nyna drogh eiyrtyssyndrochthorthaí jeh'nden turrysturas shohseo eri bhfeidhm ar mraanemhná YernaghÉireannacha er ronsagheyde réir taighde liorishag Dran Dr Deirdre Duffy jehó Manchester Metropolitan University, asagus gyn dooytgan dabht, tatá nyna eiyrtyssyntorthaí shohseo bentyn dabainte le mraanemná ManninaghManannacha myrgeddinfreisin. Ayns nySna eiyrtyssyntorthaí, v'ehbhí sé baghtalsoiléir ry-akinle feiceáil nagh velnach bhfuil mraanemná geddynag fáil kiarailcúraim cooiechuí roishroimh asagus ny yeii ndiaidh cur jerrey er nyndeireadh a chur lena dhorriddtoircheas. AsAgus kiartgo díreach myrmar mraanemhná voish ynón ellanoileán ainyns'againne, t'adtá siad faagitfágtha nyn lomarcanina n-aonar asagus fofaoi atçhimimní dy ghollle dul erar ynan turrysturas trometromchúiseach shohseo, choud's t'adagus iad annoonlag ayns nynina girpgcorp asagus ny cheayrtynó am go ham ayns nynina aigneyn-intinn.

AghAch, sondo mooarane dy vraanemhórán ban, t'ehtá sé costal rouyrróchostasach dy hroailttaisteal ersooylar siúl asagus dy chur jerrey erdeireadh a chur leis yan thorridtoircheas, asagus cha nelníl couyrcabhair erbeear bith elleyeile aynann aghach dy yannoo ymmydle húsáid a dhéanamh jehde pillaghynphiollairí cur jerrey erle deireadh a chur le thorridtoircheas. TaTá nyna pillaghynpiollairí shohseo noiin aghaidh ynan leighdlí erar ynan ellanoileán asagus er y fa shendá bhrí sin, oddaghd'fhéadfadh mraanemná taatá goaill adá dtógáil dy firrinaghgo fírinneach goaillag gabháil aggleeagla roishroimh nyna quailyncúirteanna asagus sheis drogh reddrochrud ehé dy voddaghgo bhféadfadh shohsé seo cur stapp orroostop a chur leo shirreyag lorg cooneycabhair lheeysleighis dydá beaghmbeadh feme oc ergá acu léi.

Cha nelNíl jannoo eh mee-lowalcosc ar dy chur jerrey erdheireadh a chur le thorridtoircheas scuirrag stopadh mraanemná veiha bheith jannoo ehá dhéanamh. Ayns ynnydIna ionad shensin, t'eh curcuireann sé mraanemná aynsin boayláit doilleedheacair asagus danjeyraghdhainséarach, asagus sheginis éigean dado nyna leighyndlíthe vea bheith caghlaaitathraithe nishanois.

Derrey nishGo dtí anois, ta'ntá an drogh slattysdroch-acht shohseo er chur breetar éis brí a thabhairt da'ndon varelbharúil aynsi ManninManainn dy regur oyrcúis neareynáire taé cur jerrey erdeireadh a chur le thorridtoircheas, asagus oddagh shoh ved'fhéadfadh gur seo ynan oyrchúis ghowa thóg ehsé ny smooníos mó naná feedfiche bleinbliain dy chur y lane fo'nle dúshlán a thabhairt do ‘SlattysAcht Curum Chur Jerrey erDeiridh le TorraghysToircheas 1995’. AghAch, aynsi 2016, hainktháinig ynan chooisht-ábhar shohseo dy vea bheith scanshoiltábhachtach synsan ard-reihysolltoghchán erar ynan ellanoileán, bwooise da'nbuíochas leis an obbyrobair chreoichrua vaa bhí jeantdéanta ecag ‘CALM’ – troddanfeachtas taatá caggeyag troid sonar son cairyncearta mraanena mban bentyn dabainte le cur jerrey er thorridginmhilleadh. KuseTamall dyde veeaghynmhíonna ny lurgina dhiaidh shohseo, renrinne Dran Dr Alex Allinson, olteyball noanua jeh'nden ChiareCheathrar asagus FeedFiche, aghinachainí dy yannoole déanamh BilleyBille OlteyBaill PreevaadjaghPhríobháidigh dyde lhiassagheyleasú ynan leighdlí bentyn daag baint le cur jerrey er thorridginmhilleadh.

Choud'sChomh fada agus va'na bhí an BilleyBille LhiassagheyLeasaithe tayrnittarraingthe, renrinne troddanfeachtas sonar son seyrsnys dy reihsaoirse rogha ‘Handmaids IOM’, enmyssitainmnithe er nyar na inneenyn-veyldaormhná aynsin The Handmaid's Tale, oorskeealúrscéal liorishle Margaret Atwood, aggyrtysagóid dunnalchróga asagus pooaralchumasach erar LaaLá Tinvaal. LeshLeis nyna breidyncochaill asagus cloagaghynclócaí jiargdearga ocorthu dyle chowragheysiombalú nyna inneenyn-veyldaormhná far-skeealaghtfinscéalaíochta gyngan reihrogha nyná coraaglór, chaní dooyrt addúradar vegfaic. S'baghtal va'nBa léir an chaghteraghtteachtaireacht ocacu.

YinnaghDhéanfadh ynan slattysdlí noanua jannooag déanamh slattyssyndlíthe cur jerrey er thorridginmhillte chammah'schomh maith le cairyncearta kiarail-slayntcúram sláinte mraanena mban aynsi ManninManainn dy vea bheith corrymcothrom roosynleosan sysa Vretin VoarBhreatain Mhór. JeaInné, hiebhí ynan slattysdlí er lhaihá léamh son yden trasstríú cheayrthuair, asagus ga dy rencé go ndearna kusecuid dyde OltaghynBhaill ynan ChiareCheathrair asagus FeedFiche shassooseasamh noiina aghaidh, reeshtarís asagus reeshtarís, tatá nyna arganeyssynargóintí ocacu er vetar éis a bheith castitcloíte. NishAnois, ta shintáimid ny s'niesseyníos gaire da caghlaad'athrú nyna leighynndlíthe neu-chooieneamhchuí shohseo naná va shina bhíomar rieauriamh, asagus ta shintáimid goll er nyn doshiaghtag tosú dy hickyragheyle cinntiú sauçhyssábháilteacht, slayntsláinte asagus gien miesástacht vraanemhná ynan ellanoileáin.

Ta mee myTá mé i mo hassoosheasamh marrishleis nyna inneenyn-veyldaormhná ManninaghManannacha, asagus ta shintáimid nyn shassooinár seasamh marrishle NerinhÉirinn cooidjaghle chéile, asagus adiad tayrnag tarraingt er-gerrey da'ni ngar don referendumreifreann ocacu heneféin erar cur jerrey er thorridghinmhilleadh, erar ynan 25oo25 Mee BoaldynBealtaine.

TaTá kiangleyceangal eddyridir ManninManainn asagus NerinÉire trooidtrí çhengeyteanga, eiraghtoidhreacht asagus cultoorcultúr asagus rishleis roud dyan iomarca hraaama, tatá mraanemná ManninaghManannacha asagus YernaghÉireannacha ny neeshtaraon er n'yannootar éis déanamh ynan turrysturais doilleedheacair harrishthar Mooir VanninMuir Éireann. T'ehTá sé traain am son caghlaaathrú.