Tá an ‘Cogadh in Aghaidh Drugaí’ á chailliúint …

ShohSeo artalt screeua scríobh Isla Callister 'synsan earishlioaririsleabhar Nos.ie erar ynan 25oo25ú Mean FouyirMeán Fómhair 2018.

TaTá kennipcannabas er vetar éis a bheith jeantdéanta leighoildlíthiúil aynsi ymmodeemórán çheeraghyntíortha er feiy-ny-cruinneyar fud an domhain er y gherridle gairid. TaTá shohsé seo er churtar éis tabhairt erar mooaranemhórán sleihdaoine briaghtfiafraí feyshtynceisteanna mychione ynfaoin ‘chaggeychogadh noiin aghaidh druggyndrugaí’, asagus er ghreinnagheyspreagadh reiltyssynrialtais çheeraghyntíortha elleyeile dy yeeaghynle féachaint reeshtarís er nyar na smooinaghtynsmaointe asagus leighyndlíthe ocacu heneféin bentyn dabainte le druggyndrugaí. MleeaneyI mbliana, sysa chiedchéad veemhí jeh'nden arraghearrach, renrinne ReiltysRialtas VanninMhanann cur maghcur amach ea ‘PlanPlean Courum Drogh-YmmydDrochúsáid StooghynÁbhair MeshtalMeisciúla’.

Ta'nTá an planplean queigcúig bleeaneybliana shohseo kiaritceaptha dy chur eddin dale cur in éadan ny hasseeynan dochar taatá bentyn dabainte le jannoodéanamh drogh-ymmyddrochúsáid jehde druggyndhrugaí. NeeDéanfaidh ehsé ronsagheyscrúdú caghlaaghynathruithe barelbarúil mychionefaoi druggyndrugaí asagus jannoodéanamh briwnysbreithiúnais lhisagh ynar chóir don leighdlí bentyn dabainte le kennipcannabas vea bheith ecag sleihdaoine aynsi towseyndtomhais beggeybheaga ry-hoile haghaidh ymmydúsáide persoonaghpearsanta vea bheith caghlaaitathraithe.

TaTá olteyball ynden ChiareCheathrar asagus FeedFiche, Dran Dr Alex Allison, credjalag creidiúint dy lhisaghgur chóir leighyndlíthe kennipcannabais vea bheith er nyná gaghlaan-athrú, asagus t'ehtá sé jannooag déanamh aghinachainí dy yannoo leighoil jehle dlisteanú kennipcannabais ry-hoile haghaidh ymmydúsáide lheihyssaghleighis. MyrMar fer-lheedhochtúir, shioneis eol dadó ny ymmodeea liacht vondeishynbuntáistí jehde kennipchannabas aynsin caghlaaghynathruithe cooishcúrsa bentyn daag baint le kahngyrhailse, pian foddey-farraghtynseasmhach asagus çhingysgalair aigneyintinne.

VaBhí vondeishynbuntáistí lheiyssaghleighis kennipan channabais cummit seosedéanta suas liorishag bingcoiste ooilley-parteeuilepháirtí ard-whaiylaghparlaiminteach sysa Reeriaght UnnaneyssitRíocht Aontaithe ren jeeaghyna d'fhéach erar eiyrtyssynthorthaí ny shleeníos líonmhaire naná 20,000 ronsagheystaidéar bentyn dabainte le feeuidluach lheihysleighis kennipan channabais. S'baghtalIs léir ta'né an feanishfhianaise, asagus ga dy velcé go bhfuil ynan reiltysrialtas nishanois jeeaghynag féachaint reeshtarís erar yan chooishábhar, tatá kennipcannabas foastfós nyina ghrugdhruga schedule 1 aynsi ManninManainn. TaTá shohsé seo meanalag ciallú dy velgo bhfuil ehsé smooinitsílte nagh velnach bhfuil feeuidluach lheihysleighis erbeear bith aynann.

S'feerIs fíor ehé dy velgo bhfuil nyna shenn leighynseandlíthe shohseo jannooag déanamh kimmeecoirpigh jehde sleihdhaoine taatá ayns feme jehag teastáil kennipcannabais, asagus shen-y-fadá bhrí sin tatá mooaranemórán MannineeManannach brisheyag briseadh ynan leighdlí dy reiltaghgo rialta dy ghoaillle gabháil redrud ennaghéigin taatá cooneyag cabhrú lhieuleo asagus taatá jannooag déanamh foaystairbhe da nyndá slayntsláinte.

AsAgus ymmodeemórán reiltyssynrialtas er feiy-ny-cruinneyar fud an domhain jannoo leighoil jehag dlisteanú kennipcannabais myrmar drug-taitnysdhruga áineasa, ta'ntá an traat-am er jeettar éis teacht dy yeeaghynle féachaint erar ynan feanishbhfianaise asagus dy smooinaghtynle smaoineamh er nyar na hoyryncúiseanna taatá çheeraghyntíortha lheid asar nós CanadeyCeanada caghlaaag athrú nyna leighyndlíthe ocacu. TaTá Dran Dr Alex Allison graag rá dy velgo bhfuil ehsé laccalag iarraidh slattysdlí kennipcannabas noanua dy vea bheith jeantdéanta dy gerridgo luath, asagus t'ehtá sé er loayrttar éis labhairt mychione ynfaoin aghtdóigh oddagha d'fhéadfadh jannoo leighoil jehdlisteanú kennipcannabais aynsi ManninManainn bishagheycur le çheet-stiaghteacht isteach keeshcánach ynan ellanoileáin, dygo beaghmbeadh troaryn-kenniptáirgí cannabais jeantdéanta aynsi ManninManainn asagus creckitdíolta dale çheeraghyntíortha elleyeile.

AghAch ny sodjey na shenníos mó ná sin, yinnaghdhéanfadh jannoo leighoil jehdlisteanú kennipcannabais shickyragheycinntiú dy velgo bhfuil nyna troaryntáirgí shohseo jeantdéanta erar aghtbhealach kiartceart kiaralaghcúramach asagus, myr shenmar sin, dy beagh adgo mbeidís nyníos sauçheysábháilte dauesyndóibhsean taatá jannooag déanamh ymmydúsáid jeudíobh hannahcheana edyrar chor ar bith sonar son taitnystaitnimh nynó erar oyrynchúiseanna lheihyssaghleighis.

Ny yeih shenIna dhiaidh sin, tatá ramneart sleihdaoine foastfós aynann taatá arganeyag argóint noiin aghaidh jannoo leighoil jehdlisteanú kennipcannabais. TaTá paartcuid jeudíobh shohseo shassooag seasamh erair dy dooargo bhfuair ronsaghtstaidéar ny ghaanó dhó dy velgo bhfuil adsynsiadsan taatá jannooag déanamh ymmydúsáide reggyleyrialta jehde skunkscúnc (sorçh dycineál chennipcannabais asagus ramneart TetrahydrocannabinolTeitrihidreacannaibionóil (THC) aynann aghach gyngan monneymórán Cannabidiolcannaibidé-óil (CBD) – taatá cooneyag cúnamh dy yannoole déanamh saucheysábháilte jeh'nden THC) ayns gauei mbaol smoois mó SchizophreniaScitsifréine.

TaTá sleihslua elleyeile arganeyag argóint noiina aghaidh shohseo, graag rá, dygo beaghmbeadh ynan margeymargadh er nyá ghurneilrialú liorishag ynan reiltysrialtas, oddagh add'fhéadfaidís geddynfáil reyréidh rishle skunkscúnc asagus jannoodéanamh shickyrcinnte nagh beaghnach mbeadh ynan stoot-ábhar danjeraghcontúirteach asagus ramneart THC aynann tuittymag titim aynsi laueynlámha sleih aegeydaoine óga.

T'ehTá sé jeeaghynag féachaint dy velgo bhfuil raadbóthar foddeyfada roinromhainn foastfós roish mysula beembeidh reiltysrialtas VanninMhanann arryltaghsásta dy yannoo leighoil jehdlisteanú kennipan channabais er aght erbeear chor ar bith erar ynan ellanoileán, asagus adiad foastfós ceauag caitheamh nyna draan-am resooneyag plé lhisaghar chóir leighdlí bentyn dabainte le kennipcannabas vea bheith ecag sleihdaoine aynsi towseyndtomhais beggeybheaga ry-hoile haghaidh ymmydúsáide persoonaghpearsanta vea bheith caghlaaitathraithe.

Ny yeihMar sin féin, er y gherrit shohle gairid renrinne Shirveishaghan tAire Cooishyn SthieGnóthaí Baile, Bill Malarkey, grará dy velgo bhfuil ynan reiltysrialtas jeeaghynag féachaint erar caghlaaghynathruithe barelbarúla ec y traaag an am t'aynatá ann, cha neení ynricanamháin bentyn dabainte le kennipcannabas, aghach dado dy chooilleygach uile cheint dyshórt chimmeeyscoireachta. JeanAn ndéanfaidh nyna kesmadyncéimeanna beggeybeaga shohseo leeideiltreorú gysgo leighyn-drugdlíthe drugaí erar ynan ellanoileán nagh velnach bhfuil chachomh gyeregéar asagus nagh velnach bhfuil jannooag déanamh kimmeecoirpigh jeusyndíobhsan taatá gusalag úsáid druggyndrugaí?

TaTá reiltyssynrialtais er feiy ny cruinneyar fud an domhain er vetar éis a bheith caggeyag cogaíocht noiin aghaidh druggyndrugaí rishle ymmodeemórán bleeantynblianta nishanois, aghach, dy inshle hinsint ynna irrineyfírinne, ta'ntá an caggeycogadh shensin er vailleiltar éis teip. Cha nelNíl nyna leighyndlíthe tromeytroma shohseo er scuirrtar éis stopadh sleihdaoine veihó bheith jannooag déanamh ymmydúsáide jehde druggyndhrugaí edyrar chor ar bith asagus t'ehtá sé chiart chalán chomh aashaghhéasca dy chionnaghceannach druggyndrugaí nishanois asagus v'eha bhí sé rieauriamh.

Ayns ynnyd shenIna ionad sin, t'ehtá sé er dayrntar éis tarraingt drogh-ghoomíchlú erar sleih cadjinghnáthdhaoine taatá jannooag déanamh ymmydúsáide jehde druggyndhrugaí asagus er n'yannootar éis déanamh noidynnaimhde jehde ymmodeemhórán jeudíobh shohseo. Marish shenAnuas air sin, tatá nyna reillynrialacha shohseo er churtar éis cur sleih meshtalaghandúiligh ayns gauei mbaol baaishbáis. VoddaghAn bhféadfadh ehsé vea bheith dygo beaghmbeadh ehsé ny shareníos fearr asagus nyníos sauçheysábháilte dooindúinn dygur caghlaaathraigh ynan leighdlí bentynag baint rishle dy chooilleygach uile ghrugdhruga myrshenmar sin nagh beenach mbeidh adsynsiadsan taatá jannooag déanamh ymmydúsáide jeudíobh dellitdéileáilte leshleis aynsi quaiyl-leighgcúirt dlí?

Dy beagh shinDá mbeimis caghlaaag athrú ynan leighdlí er yn aght shohsa chaoi seo son dy chooilleyar son an uile cheint dychineál ghrugdruga, cha beaghní bheadh sleih meshtalandúiligh cur nyna eddinn-éadan rishleis nyna quaiyllyn-leighcúirteanna dlí. Ayns ynnyd shenIna ionad sin, veagh adbheidís curritcurtha dysgo dtí ynnydionad lheihysleighis. Ta shoh meanalCiallaíonn sé seo dy regur cooishcúis chiarailchúram slayntsláinte veagha bheadh eesí asagus dy voddaghgo bhféadfadh nyna hymmyrçheebochtáin shohseo shirreyag lorg cooneycabhrach fegooishgan goaillgabháil aggleeagla dygo beaghmbeadh cassidcúiseamh curritcurtha orrooorthu.

Marish shenAnuas air sin, dy yannoole déanamh shickyrcinnte dygo beaghmbeadh sleihdaoine ymmyrçhaghgátaracha aynsi firrinysbhfírinne abylábalta dy roshtynsroicheadh ynan cooneycúnamh shohseo, veagh shin femeba ghá dúinn bishagheycur leis nyna shirveishynseirbhísí couri gcomhair slayntsláinte asagus kiarailcúram yan theayphobail t'aynatá ann nishanois. Erskyn ooilleyOs a chionn sin uile, yinnaghdhéanfadh ehsé cooneycúnamh dy chaghlaale hathrú aght-smooinaghtynmeon cadjincoitianta yan theayphobail taatá goaillag gabháil aggleeagla roishroimh, asagus curag cur drogh-ghoomíchlú erar, dy chooilleygach uile pheiaghdhuine taatá gusalag úsáid stooghyn-meshtaldrugaí ec y traaag an am t'aynatá ann. YinnaghDhéanfadh ehsé leeideiltreorú dysgo aght-smooinaghtynmeon s'erreeisheeníos comhbháiche taatá fakinag feiceáil sleih meshtalandúiligh myrmar surranseeothair taa bhfuil feme oc ergá acu le cooneycúnamh, ayns ynnydin ionad kimmeecoirpigh lhisaghba chóir kerragheysmachtú vea bheith currittugtha dauedóibh.

AynsI 2001, renrinne Portugalan Phortaingéil caghlaaathrú nyna leighynndlíthe echeyaige son dy chooilleyar son an uile cheint dychineál ghrugdruga, myrshenmar sin nagh beenach mbeidh adsynsiadsan taatá jannooag déanamh ymmydúsáide jeudíobh dellitdéileáilte leshleis aynsi quaiyl-leighgcúirt dlí, asagus hooar adfuaireadar dy rengo ndearna ymmydúsáid druggyndrugaí, chammah'schomh maith le çhingys aaneheipitíteas asagus doghanyngalair elleyeile, leodagheylaghdú dy mooargo mór sysa çheertír ocacu.

Marish shenChomh maith leis sin, renrinne ynan earroo dy leihlíon slua taatá geddyn baaseag fáil bháis veihó bheith goaillag gabháil rouyr dyan iomarca stoo-meshtaldrugaí, asagus ynan earroo dylíon loghtyncoireanna bentyn dabainte le creckdíol asagus gusalúsáid druggyndrugaí, tuittymtitim dy mooargo mór, myr shenmar sin nagh rownach raibh whilleenan oiread sin dy leihde shlua ayns nysna pryssoonynpríosúin ocacu. AghAch foastfós, tatá smooinaghtynsmaointe cooidcuid smoois mó y theihllden domhan mychionefaoi druggyndhrugaí, goaillag gabháil stiaghisteach ManninManainn heneféin, foddeyi bhfad ergooylar gcúl rish shohleis seo.

ReeshtArís asagus reeshtagharís tatá ReiltysRialtas VanninMhanann follagheyfolaithe cooylar chúl Westminister. Choud'sChomh fada agus v'eha bhí sé loayrtag labhairt mychionefaoi jannoo leighoil jehdhlisteanú kennipan channabais, dooyrtdúirt Shirveishaghan tAire Cooishyn SthieGnóthaí Baile, Bill Malarkey, “sheginis éigean dooindúinn fuirraghtynfanacht derrey veesgo dtí go mbeidh ynan Reeriaght UnnaneyssitRíocht Aontaithe er n'yannootar éis déanamh briwnysbreithiúnais erar yan chooishgceist.”

AghAch ta'ntá an raayt-baaishráta báis veihó druggyn-opiatedhrugaí codlaidíneacha ny syrjeyníos airde erar ynan ellanoileán naná t'ehatá sé aynsi SostynSasana, myr shenmar sin, cha nod maydní féidir linn ‘fuirraghtynfanacht’ ny sodjeyníos faide, nynó geiyrtag leanúint dygo doaldall erar polasee-drugpholasaí drugaí feer yerefíorghéar synsa R. UA. taatá curag cur sleihdaoine ayns gauei mbaol. Cha nelNíl earroo mooar dy leihlíon mór slua beagheyag maireachtáil aynsi ManninManainn, asagus sheis caadeis miemhaith taatá shohanseo dy ghoaill aasmooinaghtle hathsmaoineamh a dhéanamh mychionefaoi druggyndhrugaí oddagha d'fhéadfadh jannoodéanamh nyna polaseeynpolasaithe ainagainn ny s'erreeisheeníos comhbháiche asagus s'breeoilníos bríomhaire. Ta'nTá an caggeycogadh noiin aghaidh druggyndrugaí er vailleiltar éis teip asagus ta'ntá an traat-am er jeettar éis teacht dy yannoo bargane-sheeconradh síochána a dhéanamh.