An seaċtṁaḋ alt.
Do’n dara gaḃáil do rinneaḋ ar Éirinn ann so, eaḋon, gaḃáil clainne Neiṁeaḋ.
Do ḃí, iomorro, Éire fás trioċa bliaḋan d’éis táiṁ sleaċta Ṗarṫolóin, go dtáinig Neiṁeaḋ mac Agnomain, mic Paimp, mic Tait, mic Seara, mic Srú, mic Easrú, mic Fraimint, mic Faṫaċta, mic Magog, mic Iafeṫ, d’á háitiuġaḋ. Óir is do ċlainn Ṁagog gaċ gaḃáil d’ár’ ġaḃ Éire iar ndílinn. Ag Srú mac Easrú scaras Parṫolón agus Clanna Neiṁeaḋ re’ raile; agus ag Seara scaraid Fir bolg, Tuaṫa Dé Danann, agus mic Míleaḋ. Agus is Scoitḃeurla do ḃí ag gaċ cineaḋ ḋíoḃ. Is follus sin as an uair táinig Ioṫ mac Breogáin i n-Éirinn; óir is tré Scoitḃeurla do laḃair féin agus Tuaṫa Dé Danann re’ raile, agus aduḃradar gurab do ṡlioċt Ṁagog iad, leaṫ ar leiṫ. Adeir drong eile gurab do ṡlioċt an ṁic do ḟágaiḃ Parṫolón ṫoir (Aḋla a ainm) do Neiṁeaḋ. Is é raon i n-ar’ ġaḃ Neiṁeaḋ ag teaċt i n-Éirinn dó, ó’n Scitia ar an ḃfairrge gcaoil atá ag teaċt ó’n aigéan d’á ngairṫear ‘Mare Euxinum,’ is í is teora idir an leaṫ ṫiar-ṫuaiḋ do’n Asia agus an leaṫ ṫoir-ṫuaiḋ do’n Eoraip; agus ar an roinn ṫiar-ṫuaiḋ do’n Asia atáid Sléiḃte Riffe, do réir Pomponius Mela, i gcoṁroinn na caol-ṁara do luaiḋeamar agus an aigéin tuaisceartaiġ. Tug láiṁ ndeis do Ṡléiḃte Riffe, go ndeaċaiḋ ’san aigéan buḋ ṫuaiḋ; agus láiṁ ċlí do’n Eoraip go ráinig i n-Éirinn. Ceiṫre longa deug agus fiċe líon a ċoḃlaiġ, agus deiċneaḃar agus fiċe i ngaċ loing díoḃ.
Starn, Iarḃoinel Fáiḋ, Ainninn, agus Fearġus Leiṫḋearg, anmanna ceiṫre mac Neiṁeaḋ.
Ceiṫre loċ-ṁaḋmanna i n-Éirinn i n-aimsir Neiṁeaḋ, eaḋon, Loċ mBreunainn ar Maġ n-asail i n-Uiḃ Nialláin, Loċ Muinreaṁair ar Maġ Sola i Laiġniḃ: i gcionn deiċ mbliaḋan iar roċtain Éireann do Neiṁeaḋ, ro ling Loċ Dairḃreaċ agus Loċ Ainninn ar Maiġ mór i Míḋe. Óir an tan do clasaḋ feart Ainninn, is ann do ling Loċ Ainninn. Is do ḋearḃaḋ gurab i n-aimsir Neiṁeaḋ ro ṁuiḋsiod na loċa so, do rinneaḋ an rann so: —
Ceiṫre loċa fo linn lóir
Do ḃruċt tar Ḟoḋla ḃfíor-ṁóir: —
Loċ Dairḃreaċ, Loċ mBreunainn mbinn,
Loċ Muinreaṁair, Loċ n-Ainninn.
Is túsga do eug bean Neiṁeaḋ i n-Éirinn ioná Ainninn, — Máċa a hainm; agus an dara bliaḋain deug iar dteaċt i n-Éirinn dóiḃ, fuair an Ṁáċa so bás; agus fá híse ceudṁarḃ Éireann iar dteaċt Neiṁeaḋ innte. Agus is uaiṫe ainmniġṫear Árd Máċa, óir is ann do haḋnaiceaḋ í. Do tógḃaḋ dá ríoġráiṫ le Neiṁeaḋ i n-Éirinn, eaḋon Ráiṫ Ċinneiċ i n-Uiḃ Nialláin, agus Ráiṫ Ciombaoṫ i Seiṁne. Ceiṫre mic Ṁadáin Ṁuinreaṁair d’Ḟoṁórċaiḃ do ṫógaiḃ Raiṫ Ċinneiċ i n-aon ló, Bog, Roḃog, Ruiḃne, agus Rodan a n-anmanna: agus do ṁarḃ Neiṁeaḋ ar a ḃáraċ iad i san maidin, i nDaire Liġe, d’eagla go gcinnfidís ar ṫóġáil na ráṫa arís; agus do haḋnaiceaḋ ann sin iad.
Ro sleaċtaḋ dá ṁaiġ deug a coill le Neiṁeaḋ i n-Éirinn, eaḋon, Maġ Ceara, Maġ Neara, Maġ Cúile Tolaḋ, Maġ Luirg i gConnaċtaiḃ, Maġ Toċair i dTír Eoġain, Leacṁaġ ’san Múṁain, Maġ mBreasa i Laiġniḃ, Maġ Luġaḋ i n-Uiḃ Tuirtre, Maġ Seirioḋ i dTeaṫḃa, Maġ Seiṁne i nDál n-Áruiḋe, Maġ Muirṫeiṁne i mBreaġaiḃ, agus Maġ Máċa i n-Oirġiallaiḃ.
Do ḃris Neiṁeaḋ trí caṫa ar Ḟoṁórċaiḃ, eaḋon, loingsiġ do ṡlioċt Ċaim ro ṫriall ó’n Aifric; táinig ar teiṫeaḋ go hoiléanaiḃ iarṫair Eorpa, agus do ḋéanaṁ gaḃáltais dóiḃ féin, agus ar teiṫeaḋ ré slioċt Seim d’eagla go raċaḋ aca orra, a los na mallaċta do ḟágaiḃ Noe ag Cam ó’ dtángadar, ionnus gur ṁeasadar, ó ḃeiṫ i n-imċian uaṫa, iad féin do ḃeiṫ innill ó smaċt sleaċta Seim: go dtángadar, uime sin, go hÉirinn, gur briseaḋ na trí caṫa reaṁráiḋte orra; eaḋon, caṫ Sléiḃe Báḋna, caṫ Ruis Fraoċáin i gConnaċtaiḃ, i n-ar’ ṫuit Gann agus Geanann, dá ṫaoiseaċ na ḃFoṁóraċ, agus caṫ Murḃuilg i nDál Riada, eaḋon, an Rúta, áit i n-ar’ ṫuit Starn mac Neiṁeaḋ le Conaing mac Faoḃair a leiṫeaḋ Laċtṁaiġe. Do ċuir fós caṫ Cnáṁrois i Laiġniḃ, mar ar’ cuireaḋ ár ḃfear Éireann um Artur mac Neiṁeaḋ, eaḋon, mac rugaḋ i n-Éirinn dó; agus um Iobcán mac Stairn mic Neiṁeaḋ. Giḋeaḋ, is le Neiṁeaḋ ro briseaḋ na trí caṫa so for Ḟoṁórċaiḃ, aṁail dearḃaid na rainn seo síos: —
Do ḃris Neiṁeaḋ, — niaṁḋa a neart, —
Ro sáiṫeaḋ a leaċt, dar liom,
Gann agus Geanann dia ġreis,
Attroċair leis, ceann a gceann.
Geanann re Neiṁeaḋ ba sgíṫ
A leaċt fríṫ, ga leaċt is mó
Le Starn mac Neiṁeaḋ anall
Torċair Gann, agus ní gó.
Caṫ Murḃuilg, é ró ċuir,
Go ro-dluiġeaḋ, ro ba dúr;
Do ṁuiḋ re Neiṁeaḋ na n-arm,
Gion go dtáinig Starn ar gcúl.
Re caṫ Cnáṁrois, do ḃí an-all,
Is mór ann do ċíorḃaḋ cnis;
Artúr, Iobcán torċair ann
Aċt giḋ ann ar Gann do ḃris.
Iar sin fuair Neiṁeaḋ bás do ṫáṁ i n-Oiléan Árda Neiṁeaḋ, i gCríċ Liaṫáin ’san Múṁain, d’á ngoirṫear Oiléan Mór an Barraiġ: agus dá ṁíle do ḋaoiniḃ i maille ris, idir ḟear agus mnaoi.
Baoi daoirse agus doċraide mór as a haiṫle sin ar ċlainn Neiṁeaḋ ag Foṁórċaiḃ, ag díoġailt na gcaṫ do ḃris Neiṁeaḋ orra. Morc, iomorro, mac Deileaḋ, agus Conaing mac Faoḃair, ó’ ngairṫear Tor Conaing i n-imeal Éireann ṫuaiḋ, ag a raiḃe loingeas, agus iad ’na gcóṁnuiḋe i dTor Conaing, d’á ngairṫear Toirinis, ag taḃaċ cíosa ar ċlannaiḃ Neiṁeaḋ: agus ba hé méid an ċíosa soin dá dtrian clainne, eaṫa, agus bleaċta fear n-Éireann do ṫioḋlacaḋ dóiḃ gaċa bliaḋna Oiḋċe Saṁna go Maġ gCéidne idir Droḃaois agus Éirne. Is uime gairṫear Maġ gCéidne ḋe, ar a ṁionca do beirṫí an ċáin gus an Maġ gceudna.
Do ḃí tuilleaḋ daoirse ag Foṁórċaiḃ ar ċlannaiḃ Neiṁeaḋ, eaḋon, trí lán-sluaisde as gaċ aoin-teallaċ i n-Éirinn, d’uaċtar bainne, do ṁin cruiṫneaċta, agus d’im, do ḃreiṫ go Morc agus go Conaing go Toirinis; agus ban-ṁaor d’á ngairṫí Liaġ, ag taḃaċ na cána soin seaċnóin Éireann gonaḋ do’n ċáin sin do ráiḋeaḋ an rann so: —
An ċáin sin ro cumaḋ ann,
Trí liaċa noċa lán-ġann;
Liaċ uaċtair bainne bleaċta,
Is liaċ mine cruiṫneaċta,
An treas fiaċ, — linne ba lonn, —
Liaċ ime uaisde d’annlann.
Gaḃais, tra, fearg agus loinne fir Éireann tré ṫruime an ċiosa agus na cána soin, ionnus go ndeaċsad do ċaṫuġaḋ ris na Foṁórċaiḃ. Is aire do gairṫí Foṁóraiġ ḋíoḃ, eaḋon, ó n-a mbeiṫ ag déanaṁ fóġla ar muir: Foṁóraiġ .i. foṁuiriḃ.
Badar, tra, trí deaġ-laoiċ ag Clannaiḃ Neiṁeaḋ ’san ionḃuiḋ seo, eaḋon, Beoṫaċ, mac Iarḃoineoil ḟáṫaiġ mic Neiṁeaḋ; Fearġus Leiṫḋearg mac Neiṁeaḋ; agus Earglan mac Beoáin mic Stairn mic Neiṁeaḋ, go n-a ḋá ḃráṫair, eaḋon, Manntán agus Iarṫaċt: agus ba hé a líon, trioċa míle ar muir, agus an uiṁir ċeudna ar tír, aṁail foillsiġeas an rann so: —
Trí fiċid míle, — moḋ nglé, —
Ar tír agus ar uisge;
Is é líon lodor ó a dtoiġ,
Clanna Neiṁeaḋ do’n toġail.
Ro toġlaḋ an tor ann sin, agus tuitis Conaing go n-a ċlainn le clannaiḃ Neiṁeaḋ. Iar sin tug Morc mac Deileaḋ luċt trí ḃfiċe long ó’n Afraic go Toirinis, go dtug caṫ do ċlannaiḃ Neiṁeaḋ, gur coṁṫuitsiod leaṫ ar leiṫ, agus gur báiṫeaḋ gaċ aon ná’r marḃaḋ ḋíoḃ, aċt Morc agus beagán d’á ḃuiḋin do ġaḃ sealḃ an oiléin; óir níor ṁoṫuiġsiod an ḟairrge ag teaċt fúṫa re dúire an ċaṫuiġṫe, ionnus naċ teurna do ċlannaiḃ Neiṁeaḋ (an ṁéid do ḃí ’san gcaṫuġaḋ so ḋíoḃ) aċt luċt aon-ḃáirce i n-a raiḃe trioċa tréin-ḟear, um triar taoiseaċ, eaḋon, Simeon Breac mac Stairn mic Neiṁeaḋ; Iobáṫ mac Beoṫaiġ mic Iarḃoineoil Fáiḋ, mic Neiṁeaḋ, agus Briotán Maol, mac Ḟearġusa Leiṫḋeirg mic Neiṁeaḋ, aṁail adeir an rann: —
Aċt aon-ḃárc go n-a luċt lór,
Ní ṫeurna ḋíoḃ, líon a slóġ,
Simeon, agus Iobáṫ bil,
Is Briotán Maol, ’san loing sin.
Iar dteaċt ó’n gcoinḃlioċt sin dóiḃ, is í coṁairle ar ar’ ċinnsiod, triall a hÉirinn do ṫeiṫeaḋ ré hanḃroid na ḃFoṁóraċ. Ḃádar seaċt mbliaḋna ag a n-ullṁuġaḋ re huċt na heaċtra so, agus ullṁuiġṫear loingeas leis gaċ taoiseaċ ḋíoḃ, agus téiḋid foireann do’n droing táinig le Neiṁeaḋ i n-Éirinn, agus d’á ṡlioċt, leis gaċ fear do na taoiseaċaiḃ reaṁráiḋte; agus anaid drong díoḃ d’á n-éis i n-Éirinn, eaḋon, deiċneaḃar laoċ do ḟágḃadar ag gaḃáil ceannais an iarṁoir do ċlannaiḃ Neiṁeaḋ do ḟágsad fa ṁóġsaine na ḃFoṁóraċ ag a háitiuġaḋ go haimsir Fear mBolg.
Téid taoiseaċ do’n triar ṫuas [go ḃfoirinn leis], mar atá, Simeon Breac mac Stairn, do’n Ġréig, eaḋon, go Tracia; is ann ḃádar fo ḋaoire, agus is uaiḋ tángadar Fir Bolg, aṁail adéaram d’á éis so.
Téid an dara taoiseaċ, eaḋon, Iobáṫ mac Beoṫaiġ, i gcríoċaiḃ tuaiscirt na hEorpa; agus adeirid drong re seanċus gurab go ‘Boetia’ do ċuaiḋ: is uaiḋ do ṡíolsad Tuaṫa Dé Danann.
Téid an treas taoiseaċ, eaḋon, Briotán Maol go ḃfoirinn leis go Doḃar agus go hIarḋoḃar i dtuaisceart Alban, gur áitiġ féin agus a ṡlioċt ’na ḋiaiḋ ann. Is é líon coḃlaiġ ḃádar na taoisiġ seo clanna Neiṁeaḋ ar an eaċtra so, idir loing, báirc, curaċán, agus naoṁóig, trioċa ar ċéad ar ṁíle eaṫar.
Aċt ċeana, do ḃí Briotán Maol, mac Ḟearġusa Leiṫḋeirg, mic Neiṁeaḋ, agus a lorg, ag áitiuġaḋ tuaiscirt na hAlban go ndeaċadar Cruiṫniġ, eaḋon ‘Picti,’ a hÉirinn d’áitiuġaḋ Alban i n-aimsir Eireaṁóin. Adeir Cormac naoṁṫa mac Cuileannáin i n-a Ṡaltair, gurab ó Ḃriotán gairṫear ‘Britannia’ do’n oiléan d’á ngairṫear Breatain Ṁór indiu; agus atá seanċus Éireann teaċt leis air sin, aṁail adeir an duain darab tosaċ “Aḋaṁ aṫair sruiṫ ár slóġ,” mar a n-abair: —
Luiḋ Briotán tar muir, gan ṁeirg,
Mac fial Ḟearġusa leiṫ-ḋeirg;
Breaṫnaiġ uile, buaiḋ go mbloiḋ,
Uaiḋ, gan ġaoi, ro ġeinsiodar.
Tig úġdar eile leis air sin mar a n-abair: —
Briotán Maol, mac na flaṫa,
Saor an slioċt-ráṁ tar sreaṫa,
Mac an Leiṫḋeirg do’n Leagṁoiġ
Ó’ dtád Breaṫnaiġ an ḃeaṫa.
Is córaide a ṁeas sin do ḃeiṫ fírinneaċ, naċ inṁeasta gurab ó Brutus gairṫear í: óir dámaḋ uaiḋ, is cosṁail gurab ‘Brutania’ do gairfiḋe ḋi; agus fós is mó do múċaḋ a hainm le clainn Brutus, do réir Monomotensis, mar go dtug Laegrus mac Brutus Laegria d’ainm ar an mír ráinig é féin do’n Ḃreatain; Camber an dara mac do Brutus tug Cambria mar ainm ar an mír ráinig é féin di; agus Albanactus an treas mac do Brutus tug Albania d’ainm ar a ċuid féin do’n ċríċ ċeudna.
Dála an iarṁair do ċlannaiḃ Neiṁeaḋ, do ḟuiriġ ag áitiuġaḋ Éireann d’éis na dtaoiseaċ soin; ḃádar ag a gcoṁmbuaiḋreaḋ ag Foṁórċaiḃ ó aimsir go haimsir, go roċtain do ṡlioċt Ṡimeoin Bric mic Stairn mic Neiṁeaḋ i n-Éirinn ó’n nGréig. Seaċt mbliaḋna deug ar ḋá ċéad ó ṫeaċt do Neiṁeaḋ i n-Éirinn go teaċt Ḟear mBolg innte, aṁail dearḃas an rann so: —
Seaċt mbliaḋna deug is dá ċéad –
Re a n-áireaṁ, ní hiomairḃrég, –
Ó ṫáinig Neiṁeaḋ a n-oir,
Tar muir go n-a ṁór-ṁacaiḃ
Go dtángadar clanna Stairn
As an nGréig uaṫṁair, aṫġairḃ. –