Va shenn eeasteyr elley baghey ayns Balley Keeill Yude enmyssit Illiam Mylvreeshey. Va'n thie echey thie-thooit, jeant ass breeckyn as ny hoie ec bun y vayr dub, er gerrey da Balley Churree. Va'n thie shoh er ny lhiggey roish y chaggey agh ta'n injeig ayn foast.
Haink Illiam voish Balley Keeill Varkish ayns y jiass raad va'n vooinjer echey Yernee as deiney mooarey. Va Illiam eh hene ny ghooinney braew, mooar, lajer, as gennal. Va'n chenn sleih gra dy row eh ny ghooinney stroshey ass Kiontaailley (Kinsale) tra v'eh geiyrt er ny brick. Agh tra hooar e ven baase cha row veg er-mayrn da Illiam sy teihll agh tombaghey as jough. Dobbree eh da ny Yernee er son argid — troggal cleighyn, glenney jeeigyn as y lheid, as eisht va dy chooilley nhee ceaut ayns y thie-oast: as eisht chaddil Illiam rish laa ny ghaa derrey v'eh er dy ghoaill toshiaght reesht.
Tra v'eh ny lhie lane dy yough, va Illiam cliaghtit dy yannoo ymmyd jeh sap uygh dy oadey yn aile, as ny keayrtyn va boayl lhoam erskyn yn dorrys echey. Er yn oyr dy row ad baghey nyn lomarcan cha row egin da Thom as Illiam dy oonlaghey nyn hene dy mennick as v'ad ny neesht cho doo as y tlouree. Cha dod ad fakin nyn hene as va gagh dooinney cur foiljyn er yn 'er elley. Yiarragh Thom dy row Illiam aepag vooar dhoo.
Un laa geuree va mwyllin bree ec Balleyhastney, Jurby, as va egin da Thom as Illiam dy obbraghey er mullagh y wyllin. Va Thom craa magh ny bunneeyn as chebbal ad da'n wyllin: as v'eh er Illiam dy ghiarey boandaghyn ny munney as cur ny bunneeyn da Thom. Va laa braew ayn as hie dy chooilley nhee dy mie. Hilg neese ny deiney ny bunneeyn voish ny creaghyn as gollageyn oc, as ren Thom as Illiam yn obbyr elley.
Va ny mwyljyn goaill toshiaght ayns y dorraghys ec shiaght sy voghrey as ec kiare er y chlag va paays atchimagh er Illiam, as aggle er nagh oddagh eh roshtyn yn thie-oast yn oie shen. Va foast lieh-creagh dy woalley as cha row veg sy thie dy iu agh tey.
“Jean siyr, Hom! T'ou moal atchimagh, whooinney.”
Cha dreggyr Thom fockle as dobbree eh er myr v'eh jannoo feiy'n laa. Smooinee Illiam er meeiteil rish e chaarjyn ayns y Ginger, as eh hene geddyn baase son bine dy yough.
“Tilg stiagh eh, Hom. Scuitch ee.”
Agh cha dobbyr Thom ny s'bieauee, er yn oyr dy row fys echey nagh sluggagh yn mwyllin ny smoo. Rish tammylt beg elley as va Illiam bunnys ass e cheeaill, hymsee eh bart bunneeyn ayns e roihaghyn as hilg eh ad sheese ayns scoarnagh y wyllin. Va polt myr gunney ayn as hilg y chryss veih ny greieyn as va boirey kiart ayns y uhllin.
“Hom, c'red ta jannoo orts heose ayns shen? Vel oo shirrey dy varroo shin ooilley?”
Cha dreggyr Thom un ockle agh woaill eh Illiam ayns e volg. Hug Illiam fer er ash da Thom as myr shen ren ad caggey er mullagh y chishtey. Dinsh Illiam y Kennaugh dou dy row y ghaa ghooinney ro chorree dy dyllee ad er nyn hene ass y Ghaelg, as cha row fys ec fer erbee elley c'red v'ad gra.
Va egin daue dy chur jerrey er y chreagh yn nah laa, agh cha row Illiam ry akin.
Bhí seaniascaire eile ina chónaí i mBaile Cill Iúd ainmnithe Uilliam Mylvreeshey. Bhí an teach aige teach ceann tuí, déanta as brící agus ina shuí ag bun an bhóthair linn, i ngar do Bhaile Churaí. Bhí an teach seo á leagan roimh an chogadh ach tá an clós ann fós.
Tháinig Uilliam ó Bhaile Cill Mharcais sa deisceart áit a raibh an mhuintir aige Éireannaigh agus daoine móra. Bhí Uilliam é féin ina dhuine breá, mór, láidir, agus geanúil. Bhí an seanslua ag rá go raibh sé ina dhuine is treise as Cionn tSáile (Kinsale) nuair a bhí sé ag leanúint ar na bric. Ach nuair a fuair a bhean bás ní raibh faic ar marthain d'Uilliam sa saol ach tobac agus deoch. D'oibrigh sé do na hÉireannaigh ar son airgid — tógáil claíocha, glanadh díog agus a leithéid, agus ansin bhí gach uile rud caite sa teach tábhairne: agus ansin chodail Uilliam le lá nó dhó go dtí go raibh sé air tosú arís.
Nuair a bhí sé ina luí lán de dheoch, bhí Uilliam cleachta le déanamh úsáide de shop adhmaid le lasadh an tine, agus uaireanta bhí áit lom os cionn an dorais aige. De bhrí go raibh siad ina gcónaí ina n-aonar níorbh éigean do Thom agus Uilliam iad féin a fholcadh go minic agus bhí siad araon chomh dubh agus an slabhra. Níor fhéad siad iad féin a fheiceáil agus bhí gach duine ag cur milleáin ar an fhear eile. Déarfadh Thom go raibh Uilliam moncaí mór dubh.
Aon lá geimhridh bhí muileann fuinnimh ag Balleyhastney, Jorby, agus b'éigean do Thom agus Uilliam oibriú ar mhullach an mhuilinn. Bhí Thom ag crith amach na punanna agus iad a ofráil don mhuileann: agus bhí sé ar Uilliam gearradh bandaí na bpunann agus tabhairt na punanna do Thom. Bhí lá breá ann agus chuaigh gach uile ní go maith. Chaith aníos na daoine na punanna ó na cruacha agus gabhlóga acu, agus rinne Thom agus Uilliam an obair eile.
Bhí na muilte ag tosú sa dorchadas ag seacht sa mhaidin agus ag a ceathair a chlog bhí tart uafásach ar Uilliam, agus eagla air nach bhféadfadh sé sroicheadh an teach ósta an oíche sin. Bhí fós leathchruach le bualadh agus ní raibh faic sa teach le hól ach tae.
“Déan deifir, a Thom! Tá tú thar a bheith mall, a dhuine.”
Níor fhreagair Thom focal agus d'oibrigh sé air mar a bhí sé ag déanamh ar feadh an lae. Shíl Uilliam ar bhualadh lena chairde sa Ginger, agus é féin ag fáil bháis ar son braon óil.
“Caith isteach é, a Thom. Sciúrsáil í.”
Ach ní dóbair do Thom níos mire, de bhrí go raibh a fhios aige nach shlogfadh an muileann níos mó. Le tamall beag eile agus bhí Uilliam beagnach as a chiall, thiomsaigh sé beart punann ina lámha agus chaith sé iad síos i scornach an mhuilinn. Bhí pléasc mar ghunna ann agus chaith an crios ó na gréithe agus bhí trioblóid cheart san iothlainn.
“A Thom, céard atá ag déanamh ortsa thuas ansin? An bhfuil tú ag iarraidh marú muid uile?”
Níor fhreagair Thom aon fhocal ach bhuail sé Uilliam ina bholg. Thug Uilliam ceann ar ais do Thom agus mar sin rinneadar cogadh ar mhullach an chiste. D'inis Uilliam an Kennaugh dom go raibh an dá dhuine róchorraithe gur gháireadar ar a chéile as an Mhanainnis, agus ní raibh a fhios ag aon duine eile cad a bhí siad ag rá.
B'éigean dóibh cur deiridh leis an chreach an dara lá, ach ní raibh Uilliam le feiceáil.